Opłata mocowa – wzrost rachunków za energię elektryczną dla rodzin i przedsiębiorców

1 października bieżącego roku miała wejść w życie opłata mocowa, natomiast popierana przez rząd ustawa zakłada przesunięcie terminu na 1 stycznia 2021 roku. Jednak nawet pomimo przesunięcia daty jej wprowadzenia, termin jest wciąż bardzo bliski, a wysokość opłaty mocowej nie jest jeszcze dokładnie znana. Z ustawy o rynku mocy wynika, że dokładna cena powinna zostać ogłoszona 30 września bieżącego roku.

Co to jest opłata mocowa?

Opłata mocowa wynika z przetargów na rynku mocy i ma być nową pozycją w rachunkach za dystrybucję energii elektryczną. W założeniu, ma sfinansować w Polsce budowę rynku mocy, czyli mechanizmu wynagradzania elektrowni za utrzymywanie dyspozycyjności. Głównymi beneficjentami opłaty mocowej mają być państwowe koncerny energetyczne oraz ich konwencjonalne elektrownie. W ten sposób mają zwiększyć swoje szanse na utrzymanie rentowności.

Ile wyniesie opłata mocowa?

Koszt całkowitej mocy, zakontraktowanej przez PSE w drodze przetargu podzielony ma zostać na wszystkich odbiorców, oraz pojawić się w rachunkach za energię elektryczną wystawionych przez OSD, jako składnik usługi dystrybucji lub w umowie kompleksowej przez Spółkę Obrotu dla każdego odbiorcy końcowego. Z szacunków Forum Energii wynika, że koszt rynku mocy, który przeniesiony ma zostać na rachunki odbiorców w 2021 roku wynieść ma 5,4 mld zł. A więc będzie ona z pewnością zauważalna i stanowić będzie znaczną część naszych rachunków za prąd.

Stawki opłaty mocowej ustalane są odrębnie w odniesieniu do odbiorców końcowych, co wynika z artykułu ustawy o rynku mocy. Dla gospodarstw domowych doliczane są jako zależna od rocznego zużycia energii elektrycznej stawka miesięczna, dla pozostałych odbiorców jako stawka stosowana do wolumenu energii pobieranej z sieci wyrażoną w złotych za kWh energii elektrycznej w wybranych godzinach doby.

Oznacza to, że dla gospodarstw domowych doliczana ma być stała opłata miesięczna, jednak dla pozostałych (czyli przedsiębiorstw) doliczona będzie do rzeczywistego zużycia energii w kWh, natomiast tylko w określonych godzinach, gdy zapotrzebowanie na energię jest najwyższe. Odrębne dla poszczególnych kwartałów roku, godziny szczytowego zapotrzebowania na moc oraz stawki opłaty mocowej na kolejny rok, ma wyznaczać w systemie Prezes URE. Dlaczego różne dla poszczególnych kwartałów? Ponieważ godziny szczytowe w każdym kwartale są różne i zmieniają się, szczególnie jeśli chodzi o szczyt popołudniowy.

Według obliczeń Ministerstwa Przedsiębiorczości, w rozłożeniu na dobę opłata wynieść może około 45 zł/MWh. Sytuacja skomplikować się może, jeśli chodzi o szczyty poboru. Proporcjonalnie, im krótszy będzie okres godzin szczytowych, tym opłata mocowa będzie wyższa w poszczególnych godzinach doby. Przedsiębiorcy za 9 godzin rozłożonych na dwie pory latem, dopłacą nawet 150 zł za MWh, przy jednej piętnastogodzinnej strefie zaś, opłata ta wyniesie już 90zł zł MWh.

Jaki wpływ może mieć opłata mocowa na preferencje odbiorców energii elektrycznej?

Prawdopodobne jest, że konsekwencją wzrostu cen energii w godzinach szczytowych, może być zmiana preferencji zużycia energii. Po pierwsze, by ocenić możliwość redukcji zapotrzebowania na energię w okresach, gdy ceny taryfowe będą najwyższe, odbiorcy powinni zweryfikować dobrane grupy taryfowe. Po drugie zaś, powinni zmniejszyć zużycie w godzinach szczytowych, lub jak można wyczytać, z rządowego uzasadnienia do wprowadzenia ustawy, zaopatrzyć się w inne źródła energii.

W Konsekwencji również opłata mocowa, która w swoim założeniu wspierać miała duże źródła energii, może spowodować wzrost instalacji hybrydowych u przedsiębiorców i tzw. Mikrosieci. Dalej idąc, efekt może być odwrotny od założonego i spowodować może rozwój zdecentralizowanych źródeł lokalnych oraz rozwój mikrosieci.

Lepiej inwestować w fotowoltaikę?

Ustosunkowując się do komentarza, który znaleźć można w uzasadnieniu ustawy: „komercyjni odbiorcy energii elektrycznej będą mogli obniżyć swój koszt zaopatrzenia w energię elektryczną poprzez zmniejszenie zyżycia w godzinach szczytowych lub zaopatrzenie się w inne źródła energii”, uznać można, że autorzy ustawy liczą, że przedsiębiorcy sami staną się prosumentami, inwestując we własne odnawialne źródła energii, między innymi w instalacje fotowoltaiczne.

Czas pracy instalacji fotowoltaicznej w wielu przypadkach pokryje się ze wsmożonym poborem prądu oraz wytworzona energia zostanie skonsumowana niemalże natychmiast. Dlatego też, w tej sytuacji nie trzeba będzie martwić się o większy pobór mocy z sieci oraz o to, że energia zostanie zmarnowana. Jeśli pobór mocy z sieci będzie mniejszy, opłata mocowa będzie proporcjonalnie niższa. Oznacza to niezależność oraz samodzielne wpływanie na wysokość własnych rachunków za prąd.

Ciekawostka: Biorąc pod uwagę wzrost rachunków za energię przez opłatę mocową w wysokości 45zł za każdą zużytą MWh miesięcznie, okres zwrotu inwestycji w postaci instalacji fotowoltaicznej może być nawet o rok krótszy.